Γεωγραφικές ενδείξεις και συστήματα ποιότητας – ΠΟΠ Σάμος
Οι γεωγραφικές ενδείξεις κατοχυρώνουν δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας για συγκεκριμένα προϊόντα, των οποίων οι ιδιότητες συνδέονται ειδικά με την περιοχή παραγωγής.
Οι γεωγραφικές ενδείξεις περιλαμβάνουν:
• ΠΟΠ — Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (τρόφιμα και οίνοι)
• ΠΓΕ — Προστατευμένη Γεωγραφική Ένδειξη (τρόφιμα και οίνοι)
• ΓΕ — Γεωγραφική Ενδειξη (αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένοι οίνοι).
Το σύστημα γεωγραφικών ενδείξεων της ΕΕ προστατεύει τις ονομασίες των προϊόντων που προέρχονται από συγκεκριμένες περιοχές και έχουν ειδικές ιδιότητες ή χαίρουν φήμης που συνδέεται με την περιοχή παραγωγής. Οι διαφορές μεταξύ των ΠΟΠ και των ΠΓΕ σχετίζονται κυρίως με την ποσότητα πρώτων υλών του προϊόντος που πρέπει να προέρχονται από την περιοχή ή με τον βαθμό στον οποίο η διαδικασία παραγωγής οφείλει να πραγματοποιείται εντός της συγκεκριμένης περιοχής. Οι ΓΕ αφορούν ειδικά τα αλκοολούχα ποτά και τους αρωματισμένους οίνους.
Προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ)
Οι ονομασίες προϊόντων που έχουν καταχωριστεί ως ΠΟΠ είναι εκείνες που έχουν τους ισχυρότερους δεσμούς με την περιοχή στην οποία παρασκευάζονται αυτά τα προϊόντα.
• Προϊόντα: Τρόφιμα, γεωργικά προϊόντα και οίνοι.
• Προδιαγραφές: Κάθε μέρος της διαδικασίας παραγωγής, μεταποίησης και παρασκευής πρέπει να πραγματοποιείται στη συγκεκριμένη περιοχή. Για τους οίνους, αυτό σημαίνει ότι τα σταφύλια πρέπει να προέρχονται αποκλειστικά από τη γεωγραφική περιοχή όπου παράγεται ο οίνος.
• Παράδειγμα: Το ελαιόλαδο ΠΟΠ Καλαμάτα παράγεται εξ ολοκλήρου στην περιοχή της Καλαμάτας στην Ελλάδα, με ποικιλίες ελιάς της περιοχής αυτής.
• Ετικέτα: Υποχρεωτική για τα τρόφιμα και τα γεωργικά προϊόντα, Προαιρετική για τους οίνους.
Προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ)
Η ΠΓΕ δίνει έμφαση στη σχέση μεταξύ της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής και της ονομασίας του προϊόντος, όπου μια συγκεκριμένη ιδιότητα, φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κατά κύριο λόγο στη γεωγραφική του καταγωγή.
• Προϊόντα: Τρόφιμα, γεωργικά προϊόντα και οίνοι.
• Προδιαγραφές: Για τα περισσότερα προϊόντα, τουλάχιστον ένα από τα στάδια της παραγωγής, της μεταποίησης ή της παρασκευής πραγματοποιείται στη συγκεκριμένη περιοχή. Στην περίπτωση των οίνων, αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον το 80 % των χρησιμοποιούμενων σταφυλιών πρέπει να προέρχονται αποκλειστικά από τη γεωγραφική περιοχή στην οποία παράγεται πραγματικά ο οίνος.
• Παράδειγμα: Το χοιρομέρι με την ΠΓΕ Westfälischer Knochenschinken παράγεται στη Βεστφαλία με πατροπαράδοτες τεχνικές, αλλά το χρησιμοποιούμενο κρέας δεν προέρχεται αποκλειστικά από ζώα που γεννήθηκαν και εκτράφηκαν στη συγκεκριμένη περιοχή της Γερμανίας.
• Ετικέτα: Υποχρεωτική για τα τρόφιμα, τα γεωργικά προϊόντα, Προαιρετική για τους οίνους.
Γεωγραφικές ενδείξεις για αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένους οίνους (ΓΕ)
Η ΓΕ προστατεύει την ονομασία ενός αλκοολούχου ποτού ή αρωματισμένου οίνου που προέρχεται από μια χώρα, περιοχή ή τοποθεσία όπου η συγκεκριμένη ποιότητα, φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κατά κύριο λόγο στη γεωγραφική του καταγωγή.
• Προϊόντα: Αλκοολούχα ποτά και αρωματισμένοι οίνοι.
• Προδιαγραφές: Για τα περισσότερα προϊόντα, τουλάχιστον ένα από τα στάδια της απόσταξης ή της παρασκευής, πραγματοποιείται στη συγκεκριμένη περιοχή. Ωστόσο, τα ακατέργαστα προϊόντα δεν χρειάζεται να προέρχονται από την περιοχή.
• Παράδειγμα: Η ΓΕ Irish Whiskey παρασκευάζεται, αποστάζεται και ωριμάζει στην Ιρλανδία από τον 6ο αιώνα, αλλά οι πρώτες ύλες δεν προέρχονται αποκλειστικά από την Ιρλανδία.
• Ετικέτα:Προαιρετική για όλα τα προϊόντα.
Το να γίνονται κάποιοι οίνοι διάσημοι και περιζήτητοι με βάση τον τόπο καταγωγής τους είναι για την Ελλάδα φαινόμενο που έρχεται από τα αρχαία χρόνια. Η Ελλάδα διαθέτει 33 Προστατευόμενες Ονομασίες Προέλευσης (ΠΟΠ) και περισσότερες από 100 Προστατευόμενες Γεωγραφικές Ενδείξεις (ΠΓΕ).
Τα κρασιά της Σάμου, από σταφύλια της ποικιλίας «λευκό μοσχάτο Σάμου», είναι Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης ΠΟΠ από το 1970 με κωδικό ΣΜ.
ΠΟΠ Σάμος (PDO Samos)
Στο νησί της Σάμου, στην ομώνυμη περιφερειακή ενότητα, η ζώνη του ΠΟΠ Σάμος – PDO Samos (θεσπίστηκε το 1970) είναι μια από τις ομορφότερες της Ελλάδας. Το μεγαλύτερο τμήμα των αμπελιών είναι στο βόρειο τμήμα του νησιού, σε μέρη της περιοχής Βαθέος (Βαθύ, Άγιος Κωνσταντίνος, Άμπελος, Βουρλιώτες, Κοκκάρι, Μανολάτες, Σταυρινήδες, Χώρα Σάμου) και της περιοχής Καρλοβασίου (Καρλόβασι, Άγιοι Θεόδωροι, Καστανιά, Κονταίικα, Κοντακαίικα, Κοσμαδαίοι, Λέκα, Πλάτανος, Υδρούσσα). Μικρό τμήμα βρίσκεται κεντρικά στο νησί, στην περιοχή Πυθαγορείου, στη βορειοδυτική πλευρά του (Κουμαδαραίοι, Μαυρατζαίοι, Μεσόγειο, Πάνδροσο, Πύργος), στη Βόρεια (Μυτιληνιοί) και στη νοτιοδυτική (Παγώνδας, Σπαθαραίοι).
Μοσχάτο Σάμου λένε πολύ συχνά στην Ελλάδα, αντί για μοσχάτο άσπρο, καθώς η ποικιλία είναι ταυτισμένη με το νησί. Εκτός του ΠΟΠ Σάμος, συμμετέχει σε άλλους 4 ελληνικούς ΠΟΠ οίνους (ΠΟΠ Μοσχάτος Κεφαλλονιάς, ΠΟΠ Μοσχάτος Πατρών, ΠΟΠ Μοσχάτος Ρίου Πατρών, ΠΟΠ Μοσχάτος Ρόδου).
Οι οίνοι μπορεί να είναι είτε φυσικώς γλυκείς (vin naturellement – από λιαστά σταφύλια) είτε φυσικοί γλυκείς (vin doux naturel – vin de liqueur/ ενισχυμένα), είτε γλυκείς (vin doux). Οι φυσικοί γλυκείς οίνοι μπορούν να φέρουν την ένδειξη ‘Grand Cru’ (από διαλεκτούς αμπελώνες), όταν προέρχονται από αμπελώνες σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 400 μέτρων.
Ποικιλία
Μοσχάτο άσπρο 100%
Τύπος κρασιού
• Λευκός γλυκός από λιαστά σταφύλια
• Λευκός γλυκός ενισχυμένος
ΠΓΕ Πλαγιές Αμπέλου (PGI Slopes of Ampelos)
Στο νότιο τμήμα του βορείου Αιγαίου πελάγους και στην περιφερειακή ενότητα Σάμου, η ζώνη του ΠΓΕ Πλαγιές Αμπέλου (PGI Slopes of Ampelos), που θεσπίστηκε το 1990, περιλαμβάνει τους αμπελώνες που βρίσκονται εκτός της ζώνης του ΠΟΠ Σάμος, στις περιοχές Καλλιθέας, Μαραθοκάμπου, Νεοχωρίου και Σκουραίικων της δημοτικής κοινότητας Μαραθοκάμπου, στην περιοχή Πυθαγορείου της δημοτικής κοινότητας Πυθαγορείου, στην περιοχή Δρακαίων της δημοτικής κοινότητας Καρλοβασίων και στην περιοχή Παλαιοκάστρου της δημοτικής κοινότητας Βαθέως.
Ποικιλία
Μοσχάτο άσπρο
Τύπος κρασιού
• Λευκός ξηρός
Οίνοι ΠΟΠ Νησιά Αιγαίου Πελάγους
• ΠΟΠ Σαντορίνη (PDO Santorini)
• ΠΟΠ Πάρος (PDO Paros)
• ΠΟΠ Malvasia Πάρος (PDO Malvasia Paros)
• ΠΟΠ Σάμος (PDO Samos)
• ΠΟΠ Λήμνος (PDO Limnos)
• ΠΟΠ Μοσχάτος Λήμνου (PDO Muscat of Limnos)
• ΠΟΠ Ρόδος (PDO Rodos/PDO Rhodes)
• ΠΟΠ Μοσχάτος Ρόδου (PDO Muscat of Rodos)
Οίνοι ΠΓΕ Νησιά Αιγαίου Πελάγους
• ΠΓΕ Αιγαίο Πέλαγος (PGI Aegean Sea)
• ΠΓΕ Λέσβος (PGI Lesvos)
• ΠΓΕ Χίος (PGI Chios)
• ΠΓΕ Πλαγιές Αμπέλου (PGI Slopes of Ampelos)
• ΠΓΕ Ικαρία (PGI Ikaria)
• ΠΓΕ Δωδεκανήσου (PGI Dodekanese)
• ΠΓΕ Κώς (PGI Kos)
• ΠΓΕ Κυκλάδες (PGI Cyclades)
• ΠΓΕ Θαψανά (PGI Thapsana)
